काठमाडौं। हालैको एक अध्ययनले नेपालबाट बंगलादेशतर्फ निर्यातका लागि उच्च सम्भावना भएका १०३ उत्पादन पहिचान गरेको छ। जसले दुई छिमेकी मुलुकबीचको व्यापारमा उल्लेखनीय वृद्धिको अवसर देखाएको छ।
साउथ एशिया वाच अन ट्रेड, इकोनोमिक्स एन्ड इन्भायरोन्मेन्ट (सावती) ले सार्वजनिक गरेको नेपाल-बंगलादेश व्यापारसम्बन्धी प्रतिवेदनले हार्मोनाइज्ड सिस्टम (एचएस) कोड ६ भएका १०३ प्रकारका वस्तुको बंगलादेश निर्यातको सम्भावना उच्च रहेको उल्लेख गरेको छ।
विस्तृत कार्यविधिको प्रयोग गरी अनुसन्धानकर्ताहरूले ८-अंके एचएस कोड स्तरमा १६४ उत्पादनहरू पहिचान गरेका छन्, जुन ६-अंके एचएस कोड स्तरमा १०३ उत्पादन बराबर हुन्छन्। तीमध्ये २६ कृषि उत्पादन र ७७ गैर–कृषि उत्पादन छन्, जसले विभिन्न क्षेत्रहरूमा नेपालको सम्भावना देखाउँछन्।
उत्पादन समूहका हिसाबले ‘खनिज तथा धातु’ सबैभन्दा धेरै संख्यामा रहेका छन्, भने ‘तेलविजन बियाँ, चिल्लो पदार्थ र तेल’ वर्गमा निर्यात मूल्यका हिसाबले अग्रस्थानमा छन्। यसपछि ‘कपडा’ वर्गले पनि बलियो सम्भावना देखाएको छ।
यद्यपि यो सम्भावना हुँदाहुँदै पनि, अध्ययनले उल्लेख गरेको छ कि यी उत्पादनमध्ये धेरैजसोको बंगलादेशतर्फको निर्यात अहिले शून्य वा अति न्यून छ। केही अपवाद बाहेक-जसमध्ये सबैभन्दा उल्लेखनीय बस्तु महसुरो हो। अन्य उत्पादनहरूको निर्यात नगण्य छ।
विज्ञहरुका अनुसार, यस्तो कमजोर निर्यात व्यापारिक अवरोधहरू-चाहे शुल्कीय होस् वा गैर-शुल्कीयका कारण भएको देखिन्छ। जसले नेपाली उत्पादनहरूलाई बंगलादेशी बजारमा प्रवेश गर्न कठिन बनाएको छ।
यस्ता अवरोधहरू अध्ययनको आगामी खण्डमा विस्तृत रूपमा विश्लेषण गरिनेछ। यसले नेपाल र बंगलादेशबीचको आर्थिक सहकार्य विस्तार गर्न हालका व्यापारिक अवरोध हटाउन र नीतिगत पहल आवश्यक रहेको स्पष्ट संकेत गर्दछ।
